Kapsle od piwa… Czy wiesz, że to cudeńko techniki?

Kapsle od piwa. Obok nakrętki lub zakrętki jest to najbardziej popularne zamknięcie hermetyczne szklanych butelek jakie są wykorzystywane w browarnictwie. Do przełomu XIX i XX wieku, gdy w środowisku prym wiodły korki, nastąpił przełom. Firma Siemens, znana doskonale w naszych czasach, wynalazła genialne zamknięcie pałąkowe z korkiem z porcelany i uszczelką z gumy. Do dziś stosuje to rozwiązanie wiele browarów – zarówno tych od piw kraftowych, jak i rzemieślniczych. Opatentowane zostało w 1875 roku, a według innych źródeł 1890. W latach 90-tych XIX wieku w Polsce ta metoda zamykania była już powszechnie znana i używana do zamykania złocistego trunku w butelkach.

Kapsle od piwa – zaczęło się od Williama Paintera

Początkiem powolnej rewolucji był pomysł genialnego i wszechstronnego wynalazcy Williama Paintera. W 1892 roku pochodzący ze starego świata irlandzki emigrant wpadł na myśl jednorazowego otwierania butelki. Wynalazek nazwany został zamknięciem koronkowym, czyli Crown Cork. Firma Paintera Crown Cork and Seal Company działa do dziś na terenie Stanów Zjednoczonych i jest jednym z czołowych graczy światowych pod względem produkcji kapsli do butelek, również kapsli do piwa. Przedsiębiorstwo produkuje dziś co piątą puszkę do piwa na świecie i co trzecią puszkę do żywności na Stany Zjednoczone i Europę. Finansowo rok 2020 zakończyli z przychodem 11,5 miliarda dolarów. Sir William pewnie byłby dumny ze swego dzieła.

Renesans kapsli do piwa

Mimo swej prostoty i niskich kosztów produkcji, kapsle od piwa swój renesans osiągnęły dopiero w latach 50-tych XX wieku, kiedy pojawiły się zautomatyzowane rozlewnie napojów gazowanych. Początkowo kapsle posiadały uszczelkę z korka i papieru, co po latach zastąpiono uszczelką z tworzywa. Podobnie sprawa miała się z liczbą rąbków, które posiadał. Z 24, które wprowadził Painter w latach 60-tych minionego wieku, wprowadzono standard DIN 6099. Normalizował on konstrukcję szyjki butelkowej oraz jej wielkość i wymiary kapsla tj. 21 ząbków i 26,75mm średnicy.

Dziś cały świat jest w tej grze, jedynymi odstępstwami są większe kapsle do piwa spotykane najczęściej w niszowych browarach, mające też większą ilość zębów. Najnowszą ewolucją w tej materii są piwa z odkręcanym kapslem tzw. twist off z 29-cioma ząbkami lub ring crown z zawleczką, której pociągnięcie uwalnia butelkę od kapsla.

Kapsle od piwa jako miniaturowe dzieła sztuki

Od wielu lat oprócz zasadniczej funkcji kapsel pełni także rolę graficznego nośnika informacji handlowej oraz jako przedmiotu kolekcjonerskiego. W tej drugiej kategorii istnieją stowarzyszenia, rankingi, giełdy, wymiana, kupno-sprzedaż. Globalne zainteresowanie zbieraczy łączy ich ponad wszelkimi podziałami, a dzisiejsza łatwość komunikacji pomaga w powiększaniu kolekcji.

To też Cię zainteresuje: Kto wymyślił piwo? Czyli krótka historia piwa

Kolekcje polskich zbieraczy osiągają ponad 50.000 sztuk, a kwoty jakie wchodzą w grę to setki tysięcy złotych wartości. Światowe kolekcje to już ponad ćwierć miliona kapsli, a ze względu iż takie kolekcje ekstremalnie rzadko są wystawiane na sprzedaż to określenie ceny jest bardzo trudne. Jednak wyobrazić sobie to można dość łatwo… to ogromne sumy 😉

W kapslowym świecie wyróżnia się 2 typy kapsli. Jedne to zdjęte z zamkniętej butelki, drugie to te które nie zdążyły jeszcze trafić na linię produkcyjną i dalej na butelkę. „Dziewice”, jak określa się te fabrycznie nowe, pozyskiwane są najczęściej z browarów lub rozlewni, a sposoby znają najlepiej sami kolekcjonerzy. Rynek wychodzi naprzeciw zbieraczom kapsli, oferując ciekawe gadżety i konstrukcje do prezentacji najbardziej okazałych sztuk.

Gra w kapsle – pamiętasz?

A czy pamiętasz jak w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych w piaskownicach w uformowanych torach dzieci i młodzież grała w kapsle? Wyścigi, kapsle oznaczone flagami państw… to były czasy. Kapsle nie są tylko kawałkiem blachy, westchnieniem kolekcjonerów czy zapomnianym narzędziem zabawy lat minionych. W wielu przypadkach mogą być inspiracją do stworzenia czegoś ciekawego, niecodziennego…jak dla przykładu zalane żywicą epoksydową tworząc kawałek podłogi.

Kapsle najczęściej noszą na sobie grafikę z logo browaru, jednak niektórzy browarnicy idą do przodu umieszczając na koronach piękne motywy, wręcz dzieła sztuki, a kilka z nich możesz podziwiać poniżej.

Od dziś otwierając piwo w butelce pomyśl, jak fascynująca myśl techniczna jest w Twoich rękach i pozwala Ci pić trunek bez jakiejkolwiek utraty jego walorów smakowych.