Kto wymyślił piwo? Czyli krótka historia piwa.

Wszyscy znamy i kochamy piwo. Co więcej, jego historia to jednocześnie historia całej naszej cywilizacji. Niektórzy uważają, że człowiek rozpoczął osiadły, rolniczy tryb życia głównie po to, by móc hodować zboże do warzenia piwa. Choć nie ma na to żadnych dowodów, myśl, że to złocisty trunek był motywacją do rozwoju dla naszych przodków, jest bez wątpienia interesująca. Spróbujmy dowiedzieć się, kto wymyślił piwo!

Co to jest piwo?

Pod tą nazwą kryje się dziś napój alkoholowy zwykle wytwarzany ze słodu zbożowego, aromatyzowany chmielem i warzony metodą fermentacji. Określenie „piwo” pochodzi od prasłowiańskiego słowa pivo, które oznaczało napitek. Podobną genezę ma angielskie „beer”, które wzięło swoją nazwę od łacińskiego „bibere”, czyli pić. Niezależnie od genezy nazwy warto pamiętać, że polskie piwo staje się coraz lepsze. A wcale u nas nie wymyślono tego trunku!

Wynika z tego, że dla dawnych ludzi piwo było synonimem napoju w taki sam sposób, jak my dziś nazywamy wszystkie sportowe buty „adidasami”.

Kto wymyślił piwo i jakie były jego początki?

Kto wymyślił piwo? Odpowiedź, jak zwykle, nie jest oczywista. Piwowarstwem zajmowało się wiele kultur na przestrzeni wieków. Niektóre zapisy podają, że już starożytni Chińczycy potrafili przygotować własną wersję tego trunku. Jednak stworzenie pierwowzoru napoju, który znamy dziś, przypisuje się Sumerom z Mezopotamii. Większość historyków jest zgodna co do tego, kiedy miało miejsce pierwsze warzenie – prawdopodobnie było to ok. 6000 lat temu.

Sumeryjscy kupcy przywieźli receptury warzenia piwa do Egiptu. Jego mieszkańcy udoskonalili to rzemiosło, a złoty napój cieszył się tam ogromną popularnością. Napitek trafił również do starożytnej Grecji i Rzymu, tam jednak od zawsze królowało wino. Choć lokalne społeczności wiedziały, co to jest piwo, nie zdołało się ono rozpowszechnić w tej części świata. Rzymianie wręcz żywili do niego pogardę i nazywali trunkiem barbarzyńców. 

Nie było to dalekie od prawdy – po piwo chętnie sięgały choćby plemiona germańskie. W dużej mierze to właśnie ich potomkowie – Niemcy – doprowadzili sztukę jego warzenia do perfekcji i stworzyli napój, który dziś znamy. 

Jak piwo dotarło do Europy?

Ludy żyjące na terenie współczesnych Niemiec warzyły piwo już od 800 roku p.n.e. Dowodem na to są odnalezione przez archeologów dzbany z tego okresu historycznego. Badania wykazały, że nadal znajdowały się w nich pozostałości piwnych składników. Praktykę tę kontynuowano także w erze chrześcijańskiej, o czym świadczą liczne znaleziska i zapiski. 

Co ciekawe, przez wieki warzeniem piwa zajmowały się kobiety – zarówno w Niemczech, jak i na terenie Egiptu czy Mezopotamii. Dla starożytnych było ono ważnym składnikiem codziennych posiłków, a tym zwyczajowo zajmowała się właśnie płeć piękna. 

Kulturę piwowarską i wiedzę o tym, jak się robi piwo, szybko przejęli chrześcijańscy zakonnicy. Przez setki lat uprawiano to rzemiosło w klasztorach na terenie całej Europy. Wielu mnichów zajmuje się tym do dziś – lokalne piwa klasztorne można kupić nawet w Polsce. 

Bawarskie prawo czystości

Na początku XVI wieku Niemcy ustanowili Reinheitsgebot, czyli tzw. prawo czystości. Po części wzorowali się przy tym na znacznie starszych nakazach, które wprowadził w Babilonii sam Hammurabi. Dokument określał m.in. to, co zawiera piwo i z jakich składników można je warzyć. Dozwolone były tylko: woda, chmiel, jęczmień, a później także drożdże. Przyczyny tej decyzji nie są jasne – prawdopodobnie mogły one wynikać z niedoboru pszenicy i żyta, które pozostawiono do dyspozycji piekarzy. 

Normy ustalone przez Niemców – a wcześniej przez Sumerów – pozostały standardem przez wiele lat, także w innych krajach. Piwo warzyły głównie kobiety, a do produkcji samego trunku wykorzystywały tylko świeżą, gorącą wodę i sfermentowane ziarna. 

Jak powstaje piwo? Proces warzenia

Szczegóły co do tego, jak powstaje piwo, bywają owiane tajemnicą. Szczegółowe receptury przechodzą z pokolenia na pokolenie, a właściciele browarów strzegą ich jak oka w głowie. Istnieje jednak kilka uniwersalnych faktów, którymi charakteryzuje się każda dobra partia tego trunku. 

Najważniejszym składnikiem piwa jest woda. Jej jakość i skład ma ogromny wpływ na cały proces warzenia i ostateczny smak. W zależności od konkretnego gatunku, wymagania dotyczące wody mogą się od siebie różnić. Do piw jasnych wykorzystuje się miękką wodę, do ciemnych zaś bogatą w minerały. 

Dzisiejsza technologia uzdatniania wody nie skazuje już browarników na warzenie tylko jednego typu piwa. W zależności od potrzeb mogą oni dostosować jej skład i tym samym produkować wiele różnorodnych gatunków. 

Słód – źródło cukru

Podstawą piwa najczęściej jest słód jęczmienny. Drożdże wchodzą w reakcję z zawartym w nim cukrem i przekształcają go w alkohol. To, w jaki sposób przygotuje się słód, odzwierciedla się w smaku i kolorze piwa. W przypadku ciemniejszych odmian powinien być on dłużej palony niż przy produkcji gatunków jasnych. 

Do produkcji piwa można wykorzystać także inne zboża, np. pszenicę, owies, a nawet ryż (ten ostatni jest szczególnie popularny w Japonii). 

Chmiel – naturalny konserwant

Chmiel sprawia, że piwo dłużej nadaje się do spożycia, a także wpływa na smak trunku. Dziś na całym świecie uprawia się wiele różnych gatunków tej rośliny – nie tylko do produkcji piwa. Szyszki chmielu znane są ze swoich leczniczych właściwości, dlaczego często wykorzystywane są w medycynie naturalnej. 

Jakie są piwa? Rodzaje złocistych trunków

Pytanie „jakie są piwa?” wielu może przyprawić o ból głowy. Powstało nawet wiele żartów na temat piwoszy, którzy noszą ze sobą całą encyklopedię. Większość odmian dzieli się jednak na dwie kategorie: dolnej fermentacji (lager) i górnej fermentacji (Ale). 

Piwa typu lager powstają z jednego szczepu drożdży, podczas gdy Ale – z innego. Różnica tkwi jednak przede wszystkim w samym procesie fermentacji. W przypadku lagerów zachodzi on w niskiej temperaturze, natomiast gatunki Ale preferują cieplejsze środowisko. 

Wśród lagerów znajdziesz zarówno jasne, jak i ciemne piwa. Do tej kategorii zaliczają się m.in. koźlaki i pilznery, ale także jaśniejsze amerykańskie browary. Sprawia to, że jest on najlepiej sprzedającym się typem piwa na świecie. Nie oznacza to jednak, że Ale to napitek o gorszych walorach smakowych. W tej rodzinie znajduje się przecież wiele doskonałych chmielowych IPA czy słodowych stoutów. 

Czy piwo szkodzi? Tylko bez umiaru!

Piwo, również piwa kraftowe, szkodzi w nadmiarze, podobnie jak każdy inny rodzaj alkoholu. Jednak picie go w umiarkowanych ilościach nie jest szkodliwe, a nawet może mieć korzystny wpływ na zdrowie. W piwie znajdziesz wiele witamin i zdrowych składników, które mogą poprawić funkcjonowanie organizmu i zapobiec rozwijaniu się chorób. Oto kilka zalet tego trunku:

• korzystnie wpływa na serce;
• zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych;
• obniża poziom złego cholesterolu;
• wzmacnia kości;
• pomaga zredukować stres;
• poprawia pamięć i wspomaga funkcje poznawcze. 

Czy piwo szkodzi? Jeśli pijesz go zbyt dużo – tak. Okazyjne spożywanie złotego trunku niesie za sobą szereg korzyści. Chodzi Ci po głowie szklanka ciemnego portera lub łagodnego, jasnego lagera? Nie krępuj się i pozwól sobie na odrobinę relaksu z ulubionym napitkiem!