Chmiel i co jeszcze? Poznaj pełny skład piwa, o który dba prawdziwy piwowar.

Piwo to najbardziej wszechobecny napój alkoholowy na świecie. Prawie wszystkie kraje szczycą się własnymi odmianami złocistego trunku i wprowadzają go na rynek nie tylko u siebie, ale i na całym świecie. Piwo to także najstarszy znany napój alkoholowy. Jednak czy wiesz, z jakich składników ono powstaje? Dzisiaj się tego dowiemy!

Chmielowa historia piwa

Pewnego dnia amerykański archeolog znalazł resztki pierwszego znanego piwa jęczmiennego w naczyniu na terenie wykopalisk Godin Tepe w zachodnim Iranie. Prawdopodobnie leżało ono tam od czasu 3400 roku p.n.e., gdy jego ostatni właściciel opróżnił całą zawartość.

A to nie jedyny dowód na to, że piwo ma długą przeszłość. W 2004 roku archeolodzy odkryli w Chinach browar, który działał około 5000 lat temu! Wykopaliska w Mijiaya – miejscowości położonej w prowincji Shaanxi – pozwoliły odkryć różnorodne gliniane naczynia z szerokimi i wąskimi otworami oraz lejkami. Archeologowie wykopali również konstrukcje, które przypominały prymitywne piece. Ustalono, że pochodzą one z okresu między 3500 a 2900 p.n.e.

Ostatecznie nikt nie zna dokładnego okresu, w którym człowiek stworzył pierwszy kufel lub beczkę piwa. Jednak jedno jest pewne – nasi starożytni przodkowie lubili piwo tak samo, jak my, a może nawet jeszcze bardziej.

A co z chmielem? Prawdopodobnie pochodzi on z Chin, ale jego pierwsze udokumentowane wykorzystanie miało miejsce w VIII wieku. Wszystko za sprawą benedyktyńskich mnichów, którzy używali go do warzenia piwa w bawarskim opactwie w Niemczech.

Przed epoką chmieli piwo było aromatyzowane i konserwowane grzybami, wrzosem, bylicą oraz innymi lokalnymi odmianami ziół i przypraw. Dziś doświadczamy prawdziwej gorączki chmielu. Na rynku pojawiają się piwa, które są tak gorzkie, że przekraczają 100 IBU, czyli maksymalną ilość jednostek goryczy, które ludzie mogą wyczuć. Odzwierciedla to różnorodność smaków i tradycji, które są częścią niezwykłej historii i ewolucji piwa.

Jak wygląda skład piwa?

Piwo składa się głównie z czterech składników: słodu, wody, chmielu i drożdży. Ten ostatni jest żywym organizmem i dlatego nie zawsze jest postrzegany jako składnik, ale jest równie istotny dla procesu warzenia. Oprócz tego piwowar może dorzucić do przepisu zioła lub owoce, które wpływają na ostateczny smak trunku.

To też warto wiedzieć: Alkohole kraftowe – co to znaczy? Czy rzemieślniczy alkohol jest premium, czy to zwykły bimber?

Przyjrzymy się podstawowym składnikom piwa!

Woda

Piwo składa się w 90% z wody – to ona jest podstawą każdego trunku. Jednak jej skład może mieć niebagatelny wpływ na ostateczny smak piwa. Przykładowo, woda z czeskiego Pilzna świetnie nadaje się do warzenia gładkiego i czystego piwa takiego jak Pilsner. Z kolei twarda i bogata w minerały woda z brytyjskiego Burton-upon-Trend doskonale sprawdza się np. w produkcji IPA.

Słód jęczmienny (i nie tylko!)

Słody są prawdopodobnie najważniejszym składnikiem piwa. To głównie one wpływają na kolor, zapach, smak, a nawet pianę danego trunku. Do produkcji słodu najczęściej używa się jęczmienia. Dlaczego? Ma on najkorzystniejszy stosunek skrobi do białka i dostarcza enzymów potrzebnych podczas zacierania. Alternatywnie jednak wykorzystuje się też pszenicę, owies, żyto, orkisz, kukurydzę, a nawet ryż.

Chmiel

Najdroższym składnikiem piwa jest chmiel. Na szczęście większość piw nie wymaga jego dużej ilości. Oczywiście złocisty trunek ma odmiany, które wymagają sporej ilości chmielu, z czego najbardziej znanym przykładem jest IPA.

To właśnie szyszka chmielu zapewnia goryczkę i aromat złocistego trunku. Ponadto ze względu na swoje antybakteryjne właściwości i zawartość związków fenolowych ma on działanie konserwujące.

Drożdże piwowarskie

Drożdże to żywy organizm, który dzieli się na setki gatunków. Piwowarzy zwykle używają drożdży z izolowanych farm, co oznacza, że ​​wszystkie ich komórki są takie same. Pozwala to na efektywną kontrolę procesu fermentacji.

Istnieją dwa główne rodzaje drożdży piwowarskich: górne i dolne.

• Drożdże górne – powstają z nich piwa górnej fermentacji, czyli ale.
• Drożdże dolne – wykorzystywane do produkcji piw dolnej fermentacji, czyli lagerów.

Jak przebiega produkcja piwa?

Jak zrobić piwo? Pierwszy etap produkcji tego trunku to zacieranie, czyli proces aktywacji naturalnych enzymów w drożdżach. W ten sposób skrobia ze słodu jęczmiennego (lub pszenicznego) zamienia się w cukier, którego później będą potrzebować drożdże. Tak powstaje zacier – mieszanka wody i słodu. Proces zacierania wymaga bardzo gorącej wody, a w efekcie tego procesu otrzymujemy płyn znany jako brzeczka piwna.

Kolejnym etapem jest klarowanie lub filtracja zacieru, które polega na oddzieleniu wytworzonej brzeczki od ziarna przez zalanie go jeszcze większą ilością gorącej wody. Ma to na celu wypłukanie wszelkich pozostałych cukrów. Ich zawartość w beczce przed rozpoczęciem fermentacji nazywamy ekstraktem.

Trzeci krok to warzenie, czyli gotowanie w bardzo wysokiej temperaturze, które umożliwia pozbycie się pozostałych enzymów i tlenu. Na tym etapie piwo zyskuje też swój charakter – dodaje się do niego chmiel. Nie tylko równoważy on słodkość cukru z brzeczki, ale działa też jako naturalny konserwant.

Kolejnym etapem produkcji piwa jest fermentacja. Proces ten poprzedza się szybkim schłodzeniem naparu i wstępnym odczytaniem jego wagi. Ten drugi krok jest ważny, bo pomaga w ustaleniu zawartości alkoholu w piwie. Fermentacja to proces dwuczęściowy:

• pierwotna (burzliwa) – do piwa dodaje się drożdże, które przekształcają cukry w alkohol i dwutlenek węgla;
• wtórna (cicha) – zwana też „dofermentowaniem”, pozwala na wyklarowanie piwa i nabranie przez nie odpowiedniego smaku i aromatu.  

Na tym etapie piwo jest rozlewane, tj. butelkowane, puszkowane lub beczkowane i już prawie można się nim cieszyć. Pozostaje jeszcze tylko okres leżakowania, które także wpływa na ostateczny smak trunku.

Sprawdź też: Jakie są piwa belgijskie? Chmiel, fermentacja, browar – wszystko o piwach z Belgii.

Rzecz jasna, niektóre z tych kroków mogą różnić się w zależności od receptury. Przykładowo w niektórych przepisach całkowicie pomija się fermentację wtórną na rzecz przedłużonej fermentacji pierwotnej.

Pyszne piwa domowe i komercyjne

Należysz do miłośników złocistego trunku? Warto wiedzieć, w jaki sposób on powstaje i czego potrzeba do jego produkcji. Może pokusisz się o produkcję własnego piwa? Wystarczy Ci słód, chmiel, woda, drożdże i odrobina cierpliwości!